’’اک کتھا انوکھی‘‘ ول اک جھات ۔
’’اک کتھا انوکھی‘‘ اصل وچ دھرتی توں حیاتی دے مکن اتے اک دکھاں بھریاوین اے۔ حیاتی…جِدیاں اکھاں وچ نیلے،سوہے،پیلے تے ساوے رنگ پھمنیاں پاندے نیں۔ جِدے ساہواں دی ہواڑ پتھراں نوں پانی کردیندی اے۔ جِدے ڈھڈ وچوں جمن والیاں مورتاں کدی اک دوجے نوں مناون لئی تھیا تھیادی تھاپ اُتے نچدیاں گاوندیاں نظریں آوندیاں نیں تے کدی علماں دے زورنال چن تاریاں نوں پیریں رول دیندیاں نیں۔ حیاتی…جِدے ہتھاں وچ کائنات دیاں ساریاں شیواں کھڈونیاں وانگوں جاپدیاں نیں۔ جے سوچیے تے حیاتی باجھ دھرتی دا ایڈ اوڈاجشہ کس کم دا اے۔ حیاتی ای تے دھرتی دی پچھان ایں۔ حیاتی دی موت دھرتی دی موت اے تے حیاتی دے مکن داوَین دھرتی دے مرن داوَین اے۔
پچھلے ورھیاں وچ لکھیاں گئیاں اُردو دیاں نظماں وچوں’’اک کتھاانوکھی‘‘ایس لئی نویکلی تے وکھری جاپدی اے پئی ایہدے وچ عام نظماں وانگوں اکھراں دی کھچ دَھروتے پھِکیاں بجھارتاں دی بھرتی کدھرے وی نظر نہیں آوندی۔ ایہہ تے ویلے دیاںنبضاں اُتے ہتھ رکھ کے لکھی گئی اجہی کہانی ایں جدے وچ دکھاں دی پوری بستی آباد اے تے ایہہ دکھ دھرتی دے وسنیکاں دے سانجھے دکھ نیں۔ نظم دا موضوع دھرتی ماں دے نال انساناں داورتارااے۔ جنگاں وچ شہراں اتے ورسدادارو،مِلاں وچوں نکلدا دھواں،لوہے دیاں دَوڑاں،اُچیاں کن پاڑدیاں واجاں،جنگل بیلیاں وَل ودھدیاں آبادیاں تے دریاواں سمندراں وچ گندے تیزاباں بھرے پانی دا ڈگنا،ایہہ سارا کجھ حیاتی لئی زہراے پر ایہہ سب کجھ اسیں آپ اپنے ہتھیں پئے کردے آں خورے اپنے آپ نوں مارن لئی۔ اسیں جیڑی بیڑی وچ اسوار آں اوسے وچ اپنے ہتھیں موریاں کڈھنے پئے آں۔ جیڑی دھرتی ساڈا اڈِھڈ بھرن لئی اپنی چھاتی چیر دیندی اے اسیں اوہداای سوہناتے رنگلاجُثہ لیرولیر کردے پئے آں۔ اساڈے ہتھ اپنے ہی لہو نال رنگے ہوئے نیں پر اسیں اکھیں ویکھ کے زہر کھاون والے مورکھ آں۔ جناوراں تے پکھوواں نوں دی حیاتی دی چنتا لگی ہووئی اے تے اوہ چیکاں مار مار پٹ سیایا کردے پئے نیں پر اسیں اکھا میٹ کے کناں وچ انگلیاں دتیاں ہوئیاں نیں۔
گیدڑ،مور، ہرن اور بندر
سب کٹیا کے باہر ملتے
سبھا جماتے
اس سے کہتے
اب تواُٹھ جا
۔۔۔۔۔
۔۔۔۔۔
گیڈر،مور،ہرن اور بندر
رورو کے ہلکان ہوئے ہیں
ایتھے اک ہو گل سامنے آوندی اے پئی اوکھے ویلے جددھرتی تے حیاتی دا کال پیندا اے تے گدڑ،مور،ہرن تے باندر جیڑے ویکھن نوں جناوراں دے وکھرے وکھرے ٹبراں ناں تعلق رکھدے نیں،سر جوڑ کے اک تھاں تے پرھیالالیندے نیں۔ جنگلاں تے پانیاں دے مکن دے خوفاں نے اوہناں نوں اک مٹھ کردتا اے پر اسیں اک دوجے نوں مارمکاون دے شوق وچ ہسدے ہووے مَرن کھوہ ول بھجدے پئے آں۔
’’اک کتھا انوکھی‘‘جمے پِڑ وچ ہوون والا ڈرامہ اے جدے وچ مُورتاں وروواری دُکھاں دی پنڈ ھ سراُتے چک کے آوندیاں نیں،واجاں ماردیاں نیں تے پنڈھ دی گنڈھ کھول کے دھرتی دے دُکھ اساڈے سامنے کھلاردیندیاں نیں۔ ہر مورت دی واج وی وکھری اے تے دکھ دی۔ کجھ مورتاں اک دوجی نال گل بات وی کردیاں نیں۔ ایہہ گلاں پڑوچ بیٹھے تماشا ویکھن والے دھرتی دے وسنیکاں دیاں اکھاں کھولن لئی نیں۔ ایہناں گلاں راہیں شہراں، جنگلاںہواواں، سمندراں تے تھلاں وچ حیاتی مکاون لئی انساناں دے کرتوت سامنے آوندے نیں۔
میں کہتاں ہوں :
تو کس جُگ میں رُکا کھڑا ہے
آنکھیں کھول کے باہر آ
اور دیکھ کے گلیاں سب
اُجڑی ہیں
گلشن بے آباد ہیں سارے
ریت کے دھارے !
۔۔۔۔۔۔۔
۔۔۔۔۔۔۔
ساگر کا اُپمان ہوا ہے
ساگر ماں ہے
ماں ہتھیا
اس کلجگ کا ایمان ہوا ہے !
۔۔۔۔۔۔۔
۔۔۔۔۔۔۔
اور اب … یہ سب
گندے کیڑے
جنگل پر بھی جھپٹ پڑے ہیں
۔۔۔۔۔۔۔
۔۔۔۔۔۔۔
وہ کہتا ہے
یہ سب کیسے ہوا ہے بھائی
نظم دیاں ایہہ مُورتاں پڑھن والیاں دادھیان اپنے ول کروان لئی اپنی گل بات وچ نفسیاتی کھیڈ کھیڈدیاں نیں تے پڑھن والا اکھراں دے پچھے لکے ہووے سنیہے نوں چنگی طراں تے چھیتی نال سمجھ لیندا اے۔ کہانی دا انداز تے’’اب تو اٹھ جا‘‘،’’کون بچا ہے‘‘ ،’’میںکہتا ہوں‘‘،’’نیند کے ماتے‘‘،’’سونے والے‘‘تے’’تجھ کو شاید خبرنہیں ہے‘‘ورگے جملے اساڈے سِر نوں جھوناں دے کے اپنے وَل کھچدے نیں ۔ایس توں جاپدااے پئی نظم دا لکھاری انساناں دے اندردے مزاج دا پوری طراں جانوںا یں۔
ایس گل وچ شک نئیں پئی مشیناں دے سہارے انسان ویلے دی کنڈاُتے کاٹھی پاون وچ رُجھے ہووے نیں پر ایس ترقی نے اوہناں نوں اندروں تروڑ کے رکھ دتا اے۔ باہروں ہسن والے اسیں اندروں ٹٹے بھجے ہوئے آں۔ ساکاں اَنگاں دی پچھان نئیں رہی۔ باہر دیاں روشنیاں دے اَگے اندر دے دیوے دی لَونمی پہ گئی اے۔ لہو دی واج اُتےہُن لہو نئیں بولدا۔ انج جاپدااے پئی ایہہ گونگاتے بولا ہوگیا اے۔ بندے کولوں ہسن تے روون دی خوبی کھس گئی اے۔ ہن اوہ آپ وی مشین ای جاپدا اے تے ایہدے وچوں نکلن والیاں گھرڑگھاں گھرڑگھا دیا ںواجاں نے اسمان نوں سِر تے چُک لیا اے۔ کسے اک دی واج دوجے تیکر اپڑای نئیںسکدی۔
سونے والے
جب دھرتی پر آوازوں کا شور اٹھا تھا
اور فولاد کا راج ہوا تھا
انساں سارے
لوہے کے روبوٹ بنے تھے
بے چہرہ بے نام ہوئے تھے
اَج دے ویلے دیاں لمیاں دوڑاں وچ خیال کیتا جاندا اے پئی لمیاں نظماں پڑھن لئی بندے کول وِیلا ای نئیں ایسے لئی ہن نکیاں نظماں پڑھن تے لکھن دار رواج ہویا اے۔انج وی جے اسیں دھرتی دے اج دے وسنیکاں دیا ں نویاں سوچا ںوَل جھات پائیے تے پتہ چلد اے پئی حیاتی ’’ تقسیم ‘‘ دل ودھ رہی اے۔ نِکیاں شیواں ‘ نکے ٹبرتے نکے ملک ہن دے ویلے دیاں لوڑاں جاپدیاں نیں۔
ایہہ گل سامنے رکھدیاں ہویاں ’’ اک کتھا انوکھی‘‘ وَل جھات پائیے تے جاپدا اے پئی ایدے اندروی نکیاں نکیاں چار پنج کہانیاں نیں جیڑیاں ساریاں رَل کے اک وڈی کہانی بنا ندیاں نیں۔ ہر کہانی اک دوجے نال موڈھا جوڑ کے کھلوتی اے۔ پڑھن والا اک ویلے وچ جتھوں تیک پڑھنا چاہوے، نظم دی ونڈ کر سکدا اے۔ اُنج وی ایہہ نظم پڑھن والیاں نوں اپنے ول انج کھچدی اے پئی بندہ ایہدے وچ کھُب جاندا اے تے ویلا ہتھ بنھ کےسامنے کھلورہندا اے۔
’’ اِک کتھا انوکھی‘‘ دا پنجابی رُوپ:
جنگل سی اِک
بڑا پرانا
گھنیاں جھاڑیاں بھریا جنگل
جس دے وچ
اِک کُلی اندر
اپنے جثے دی کَھلڑی وچ
لکیا ہویا گم صم بیٹھا
خورے کَدتوں
کتنے ورھیاں تے صدیاںدے
خورے کنیاں ای مدتاں دے
گل وچ پاٹے لیڑے پا کے
مٹی تھلے ٹُٹے پھُٹے دا نے وانگوں
چُپ چپیتا
انج پیاسی
اوس نوں کوئی ہوش نہیں سی
گجدے وجدے
بدل آوندے
اوس نوں اپنے ول بلاوندے
پر بِن وَسیاں ای لہندے دل
اوہ مڑ جاندے
بلدیاں اکھاں،ٹھنڈیاں پَوراں نال
ہَواسی
اَوس دے چار چوفیرے پھردی
پر کیہ کردی
گدڑ ،مور،ہرن تے باندر
اوس دی کُلی کَولے مِلدے
پرھیا لاندے
اوس نوں کہندے
ہن تے اُٹھ جا !
لنگھ گئے نیں کِنے ویلے
سورج وچ ہنیرے اُگے
چن دا گھیرا ٹوٹے ہویا
ویکھ لَے گھاہ وی سڑبل گئی اے
نہراں دا پانی سُک گیا
جس اک سونے رنگے بی چوں
اُگیا بر ہمانڈ کدی سی
اِنج لگدا اے
مڑ کے او سے بی دے اندر
مُڑ گیا اے
پراوہ اپنی کُلی اندر
جثے دی کھلڑی وچ لُکیا
بند پیا اے
انج لگدا اے
ہن اوہ اپنی ساری شکتی تے شہ زوری
بھل گیا اے
یا فیر باہر نکلن دے خوفاں نے اوہنوں
گھیرلیا اے
بر ہمانڈ دے اُگ آون نوں
سب توں وڈا پاپ اوہ سمجھے!
پُن تے پاپ پرانا قصہ
اوہنوںآکے کون ایہ دَسے
نازک تتری رس چوسے
تے بھونراپاوے وَین
سَاک نیں
بانکیاں لہراں ورگے
نال خوشی دے
نسدے بھجدے
اک پل لئی اکھٹے ہوندے
فیر کنارے دے نال وَج کے
ہوندے سارےٹوٹے ٹوٹے !
میریاں کَوڑیاں گلاں سُن کے
اوہدے ہوٹھاں اُتے آیا
نمھا مِٹھا ہاسا
بھاریاں بھاریاں پلکاں دیاں
وِتھا ںوچوں
ڈُلھ پئی اےاوہدے اندردی روشنائی
اِنج لگیا اے
جیویں اوس نے پرتیا اپنا پاسا
نالے پچھیا!
میں کتھے آں؟کیہ ویلا اے؟؟
ایس ودھیری،ڈاڈھی گوڑھی نیندرنالوں پہلاں
رانجھن،سوہنی،مرزا،رادھا،پنوں ورگے سارے
اتھروروندی تریل دے تارے
ایہناں چوں وی بچیا اے کوئی؟
بچیا اے کوئی؟؟
کون اے بچیا!
اَتھروپی کے
روندیاں اوس نوں
میں کہنداواں:
کس سمے دے اُتے رکیا ہویا ایں توں
اکھیاں کھول کے باہر تے آ
آپے ویکھ لے
گلیاں ساریاں اُجڑ گئیاں نیں
باگاں دے وچ اُلو بولن
رَیتاں دے تھل
اوہناں چوں تے تیل دیاں نہراں
پُھٹ پئیاں
لوہے وچ حیاتی آئی
ہن تے لوہا
خوش بیٹھا اے
چارے پاسے بول رہیا اے
تتری،بھونرے،کوئل،چڑیاں
سب لوہانیں
لوہے دے پر اُگ پئے نیں
اوہ کہندااے
ایہ سب کنج ہویا اے بھائی؟
میں جدسُتا ساں
تے سب کجھ جاگ رہیا سی
پھُلاں وچ رس
ندیاں دے وچ چاندی ورگا
پانی ٹھاٹھا ں ماررہیاسی
دریاواں دے چوڑے کنڈے
رکھاں اُتے پھُل تے پھل سن
گبھن گاواں،میوے بھریاں
تے ماواں دیاں گوداں ہریاں
راجہ خوش سی،پر جاخوش سی
دھرتی پُھل کنول دے وانگوں
کھِڑی ہوئی سی!
میں کہنداواں:
سووَن والیا
ست زمانے پہلاں دی گل توں کردا ایں توں
ہن ویلا اے…بڑے ای پاپاں بھریا ویلا
برا زمانہ
جیڑااک سرطان دے وانگوں پھیل گیا اے
دُھواں چھڈدے،ہاواںبھردے
بُڈھیاں،بانجھ مِلاں دے پنجر
کھُباںوانگوں
اِس دھرتی دے اندروں جیوں جم پئے نیں
زہر جنہاں دا
فصلاں تے بَچیاں دے اُتے
ہتھیںاپنے چھڑکدے پئے آں
زہری پُڑیاں
گیس دے گولے
ڈالر، ایڈز،پلاسٹک، پھوڑے
اسیں ایہناں وچ ونڈرہے آں
بچیاں دیاں
نکیاں نکیاں سوہنیاں اکھاں
دھویں دے کجلے نال بھرکے
روشن کرکے
سیباں ورگیاں گلاں اُتے
زہراں بھریا،مٹی رنگا پوڈرمَل کے
کہہ دیندے آں
کِناں سوہنا پھُل کھڑیا اے!!
ہن نہ بولیں،ہن نہ بولیں!
اندروں پھَٹ کے چیک رہیا اے
رک جا،رک جا
چُرمُر ہوکے
منتاں پاکے
پچھ رہیا اے
ایہ سب کنج ہویا اے بھائی!
میں جدسُتا…
میں کہنداں واں!
نیندراں ماریا
توں جدسُتا
ایتھے ہرشے جاگ رہی سی
صدیاں تیکر
جاگدی رئی سی
فیر کیہ دساں
اک دیہاڑے
اسماناں توں
اتھروبھریا،دکھاں دا اک پتھر بن کے
اس دھرتی تے
اک دم والا تارہ ڈِگیا
تے فیر…دھرتی
دھرتی جَمنا بُھل گئی سی
لوہا،سرتے لوہے دا اک کُلہ پاکے
اس دھرتی دا مالک ہویا
اوہ دن تے فیراج دادن اے
اس دھرتی تے رات نہیں آئی
دن نہیں چڑھیا
شام نئیں ہووئی
اک ہنیری ہر ویلےپئی
ٹکراں مارے
ویلے اُٹھ ہنیری وانگوں
لَمیاں ای رفتاراں پھڑیاں
بجلی دی پوہڑی تے پہلا پیراے رکھیا!
سووَن والیا !
توں جداپنے جُثے دی کھلڑی وچ سُتاسی
اُس ویلے
کَناں والے بُوہے سارے
بندیاں دے اندر کھلدے سن
نرم تے مٹھیاںوَاجاں
اندروں کھڑکدیاں سن
اندر… جتھے پَریاں وسن
آئسس، شمس ، زیوس، شیو… سب دیاں
آوازں دی اک بستی سی
خود’’ باہر‘‘ وی
جس’’ اندر ‘‘ دا
اک حصہ سی
سوون والیا !
توں چپ تے بے ہوش پیاسی
اسیں غماں دے مارے سارے
ماندے تے مجبور و چارے
جاگ رہے ساں
ویکھدیاں ای
اک پہاڑ دا سینہ پھٹیا
خونی، دکھاں والے گھر دا جندر اٹُٹا
ڈھیر بلاواں
چیکاں مار کے باہر آئیاں
نرم تے مٹھیاں آوازاں دے ہتھی پئیاں
بم، راکٹ ، جِٹ جمبو ، واجے شور مچاندے
شوکدی تیز ہوا دیا ںچِیکاں
پھیل گئیاں سن
کناں دیاں انھیاں اکھاں
باہر دے ول ویکھ رہیاں سن
باہرتے اندر دے وچ سی
کالا پردہ
اُچیاں چُبھدیاں آوازاں دیاں
فصلاں اُگیاں!
مینوں دس توں
اس بے سمتی
شور شرابے، واء ویلے وچ
چیکاں دے انھے بدل وچ
چُپ دیا ںگھنیاں تہواں دے وچ
وَٹاں دے وچ
انساناں تے کیہ گزری اے؟
کس نے اوہناں دے سراتے ہتھ رکھیا اے؟
سوون والیا!
جددھرتی تے آوازاں داشور سی مچیا
تے لوہا حاکم بنیا سی
بندے سارے
لوہے دے رُوبوٹ بنے سَن
اوہناں دی پہچان نہیں سی… نام نہیں سی
کالے پیلے ہند سے بن کے
اکھرا ں دیاں نوکاں اُتے
ٹھپے وانگوں الگ گئے سن
ہُن تے ہند سے ای ہند سے نیں
جمع جے کریے… دگنے تگنے ہوجاندے نیں
لکھاں دیاں فوجاں بن کے
اگ تے لہودی کھیڈ وکھاون
ضرباں کھا کے
واء ورولے بن جاندے نیں
پاگل جِناں بھوتاں دے
چکرلاون ، بھنگڑے پاون
دھرتی تے اسمان توں اُتے
اک پل دے وچ اُٹھ جاندے نیں
جے کریے تفریق تے صفرے ہوجاندے نیں!
توں کہندا ایں
چپ دیا ں تہواں تے وٹاں وچ
انساناں تے کیہ گزری اے
کس نے اوہناں دے سر اُتے ہتھ رکھیا اے؟
میں کہنداواں
ایہناں نو ںلوڑاں ای کدنیں
ایہ سارے تے
نسلی پاگل پن دی چھتری سرتے لے کے
وسدے پئے نیں
ہسدے پئے نیں
جس سمندر
ایہناں کیڑیاں نوں جمیا سی
ہن اک گندا چھپڑ بن کے
ایہناں دے اندر دے گندے پانی دے نال
آملیا اے
ساگرنال نہیں چنگی ہوئی
ساگرماں اے
پرہُن ایس سمے دے باسی
پیریں رَولن ماں دی جُتی
تے ہن… ایہ سب
گندے مندے بھکھے کیڑے
جنگل ول دی دوڑ پئے نیں
اس جنگل نے
ایہناں دے نال پیار سی کیتا
ایہناں دیاں کنیاں نسلاں پالیاں اس نے
کنیاں نوں آباد سی کیتا
ہن اے اس جنگل نوں
اپنے نال جے سڑ بل جاون لئی
مجبور کرن تے
توں دس دے
ایہ ظلم اے کِناں
جنگلاں دے وچ اَگاں لگیاں
پر ایہ مُورکھ
ہتھ وچ بلدیاں اگاں پھڑ کے
بھنگڑے پاون، نچدے جاون
گدڑ، مور، ہرن تے باندر
رو رو کے بے حال ہوئے نیں
اندروں جثے، سڑن دیاں
بدبواں آون
باہر
برچھیاں سرکڈھ کے لہر اندیاں پئیاں
تے جنگل دے سارے پکھو
جلدے بجُھدے اَگ دے اَکھر
دور اسماناں دے ول اُڈکے
چن سورج دے کنڈیاں اُتے
جا بیٹھے نیں
اوتھوں بھورا بھور ا ہو کے
ٹٹے پھٹے حرفاں وانگوں
دھرتی دے ویہڑے وچ جسراں
آڈ ِگے نیں
اک منحوس جہی تحریر دے اکھر بن کے
ساڈے ورگے انساناں دے متھیاں اُتے
لکھے گئے نیں
اسیں تے ہُن انسان دی نہیں آں
اسیں آں اپنیاں قبراں اُتے
لگیاں ہوئیاں تختیاں وانگوں
اسیں آں اُڈدی کا لکھ وانگوں
آوازاں دے پہیے اُتے چکر کھاندے
کُوزیاں اُتے بنیاں ہوئیں تصویراں آں
اپنے آپ دے پر چھاویں آں
دھڑ دھڑ سڑدے جنگل دے وچ
ننگے پیریں ٹُردے ہوئے
اپنے آپ دے پر چھاویں آں
ہوا دے ہتھ دی مَیل بنے آں
اسیں تے آں ہن بھبُھل اپنی
اسیں سبھاں نے اپنی بھبُھل
اپنے کالیاں مونہاں اُتے
تھپ لئی اے
اکھاں وچوں ڈلھدے ہوئے اَتھر و پی کے
اپنی پیاس بجھاوندے پئے آں
سوون والیا!
خورے تینوں خبراں ای نہیں
ورھیاں پہلاں
تیری اس کُلی تواَودھر
اوس پہاڑی دے پچھلے پاسے بستی وی سی
بستی وچ سی اک سہاگن
جس دا نام سی نامیؔ
سدا سہاگن
خورے کَدتوں
اپنیاں ای خوشبوواں دے وچ
رچی بسی سی
سب کہندے نیں
اک دیہاڑ انج وی آیا
اس داپُتر
اوس و چاری، چپ چپیتی، کرماں ماری دا اوہ پتر
کلا پتر
جھیل دے کنڈے ولوں مڑ کے گھر نہیں آیا
تے اوہ کرماں ماری عورت
اِکوراتیں
کالی ڈین دے وانگن بن گئی
’’ میرے پتر امیر پترا‘‘ کہندی ہووئی
اس بستی دی گلیاں دے وچ
ساری رات بھٹکدی پھردی
بنددروازیاں دے اُتے اوہ
دو دو ہتھڑمار کے روندی
چیکاں مارسیاپا کردی
شور مچاندی… واراں کردی
تے گلیاں وچ
جیڑا بچہ اُس نوں ملدا
اپنے خونی پنجیاں دے وچ اوہنوں پھڑکے
اس دی بوٹی بوٹی کردی
فیرندی دےاُتے جاکے
اس نوں کھاندی
خورے تینوں خبراں ای نئیں
’’ میرے پُترا! میرے پُترا!‘‘ والیاں واجاں
سب دیا ں سُنیاں ہوئیاں کُوکاں
بازاراں تے گلیاں وچوں باہر آکے
ٹنڈ منڈرُکھاں ، پَیلیاں دے وچ
سُکے تے ویران پہاڑ اں
صحراواں تے دریا واں وچ
دُور دراڈے جنگلاں دے وچ
پھیل گئیاں نیں
لج لج کردے خوفناک چمگادڑ بن کے
ہر ٹہنی نال لٹک گئیاں نیں
سب ہوٹھاں تو نکل رہیاں نیں
خور ے تینوں خبراں ای نہیں
دھرتی آپ وی چمگادڑاے
نامیؔ نام دی اک عورت اے
میرے پُترا! میرے پُترا!… آکھدے ہوئی
سورج والیاں گلیاں دے وچ
چیکاں مار کے پٹدی پئی اے
اسماناں دی کنڈ کنگری وچ
اگ دی بھری انگیٹھی دے وچ
ویکھ رہی اے!
سوون والیا!
توں… کُلی دی چھلڑ تھلے
بی دے وانگوں
بند پیا ایں
اسیں تے تینوں لبھدے ہوئے
نامیؔ وانگوں نام کما کے
کنیاں اوکڑاں وچوں لنگھے
اسیں تے جد توں
’’ اندر‘‘ دی بستی نوں چھڈکے
’’ باہر ‘‘ دے وچ ڈیرے لائے
بھاریاں بھاریاں آوازاں دے
پیراں تھلے مِندھے گئے آں
نالے ساڈیاں اکھاں جدتوں
اگاں ورگے ساون ڈِٹھے
اوہِ دی پھل جھڑیاں دے وانگوں
اَگ ور ساون لگ پئیاں نیں
رُس گئیاں نیں
اندردے دیوے دیاں بھجیاں خوشبواں توں
نیندراں ماریا!
دیکھ… اوہ سوہنی دُھپ
پشم دی سوہنی چادر
جس نوں اُتے لے کے اسیں پھردے رہندے
دُھپ اوہ جیڑی
ماں دے نرم تے مٹھیاں ہوٹھا ںجئی لگدی سی
جس دے ساہ وچ
مرغابی دے پر جئی نِنگھ سی
ادھ کھڑیاں کلیاں دیاں
خوشبواں سن جس وچ
ہن دُھپ دا اوہ جثہ
اگ دا گولا بن کے
ہر پا سے اگ سٹد اجاوے
اِک چنگیاری اَگ بن گئی اے
اکھاں دے دروازیاں راہیں
کھڑکیاں راہیں
گھور رہی اے
اوہ ہوٹھاں دیاں محراباں چوں
بلدیاں اَگاں سُٹ رہی اے
سوون والیا!
ہُن تے اُٹھ جا
دیکھ لَے سنگھنے جنگل دی اَگ
کالے سَپ دے وانگن
شوکراں مار رہی اے
اگ برساندی
ہوانوں نالے سُدھ بُدھ کوئی نہیں
خورے تینوں خبراں ای نہیں
پہلوں وی اک اِنج د ا ای
طوفان سی آیا
توں اودوں توں بی دی اک بیڑی وچ بیٹھا
پانی دے وچ
لہراں اُتے ترداتردا
اک پہاڑ تے اپڑ گیا سیں
فیرنویں بوٹے داپہلا
پَتر پھُٹیا
اک نواں سورج جیا چڑھیا !
اج اوہ ای طوفان
اساڈے سِر دے اُتے
نویاں زوراں نال
دوبارہ ٹُٹ پیا اے
پرہن و اطوفان تے ہلدیاں اَگاں دا اے
زعفران دیاں سڑیاں ہوئیاں ڈنڈیاں
نالے اگ دے بھانبڑ
واء دیاں کُوکاں
سنگھنے بدل دے پنڈے تے
دھڑ دھڑ وجدے اَگ دے کَوڑے
ایتھے تے اک پٹ سیاپاپیاہو یا اے
پرتوں… اپنی کُلی دے وچ
بند پیاایں
سوون والیا !
باہر آ
تے مٹھے شہدا دا بھریا ٹُھو ٹھا
سورج کولوں پھڑ کے پی لے
فیر جے تیری اَکھ دے وچوں
چشمہ بن کے
کرناں داسونا پھُٹ وگے
میرے ایس سَمے نوں وی ہُن
مُڑ کے لبھے
نویں حیاتی داسندیسہ
میرے جھلے دل نوں دی کجھ
چین آجاوے
میری اکھ وی بیڑی وانگوں
نوردیاں چھلاں دے اُتے
تردی جاوے
لمے پینڈے کردی جاوے
میرے وی ہُن قلم دے وچوں
سُکے ہوئے
میرے ایس قلم دے وچوں
پَربتاں جتناں
شبنم وَرگا
اَکھراں داد یو ابَل پووے!!
اَکھراں والا دیوا!!
یوسف خالد
ستمبر 9, 2020واہ واہ ڈاکٹر صاحب کیا بات ہے – ڈاکٹر وزیر آغا کی ایک اہم ترین نظم "اک کتھا انوکھی” کا بھرپور تعارف اور پھر اس کو پنجابی روپ میں پیش کر کے آپ نے پنجابی بولنے والوں کے لیے اس عظیم نظم کے در کھول دیے ہیں – میں سمجھتا ہوں کہ جتنی محنت اور لگن سے آپ نے اس نظم کا ترجمہ کیا ہے یہ ایک الگ کارنامہ ہے جس کی جتنی بھی تحسین کی جائے کم ہے –
اقتدار جاوید
ستمبر 9, 2020انا اعلیٰ ترجمہ کیتا۔۔لگدا اے شاعر نیں نظم لکھی ای پنجابی وچ سی