ہیرفرحت شاہ : فرحت عباس شاہ

الف :
پہلے حمد خدا کر دس دیئیے اسیں کون تے ساڈا رسول کون اے
کی لگدے نیں مولا علی ساڈے
ساڈی سئین تے اماں بتول کون اے
سانوں مولا حسین دی قسم ہوے
ودھ کربل توں سچا اصول کون اے
جھوٹے سچے دی ایہا سنجانڑ کافی
ویکھو خوش کون اے تے ملول کون اے
ب:
بھلو بھلی دی دنیا دے طور لکھاں
وچوں ویکھاں جے کھول تے ککھ کوئی نا
کوئی پھکا تے کوئی اخیر کوڑا
چنگا راہنڑائی تے کسے نوں چکھ کوئی نا
بھانویں دکھاں دے آون ہنیر تیتھے
کدی ہو ویں توں سجناں توں وکھ کوئی نا
لوہڑاں اللہ پجئینداے فرحت شاہ میاں
ونڈی آ تے سانبھ کے رکھ کوئی نا
پ :
1

ہیر آکھیا جو گیا سچ آکھیں کنا عشق ضروری رہ گیا اے
کدیں من مرضی کجھ ہوندا سی جیہدا ناں مجبوری رہ گیا اے
اہوو مجنوں سوکھا نظر آیا جیہڑا کھاندا چوری رہ گیا اے
جتھے لالچ انھا کر مارے اتھے کیہڑا نوری رہ گیا اے
2
سچ آکھیں ذ زمیں اتے جے جنگل بیلے رہ گئے نی
کتے ڈاکو لکے پلس کولوں کتے صرف بگھیلے رہ گئے نی
ساتھوں میلے کھو ہ لے ظالماں نے ساڈے کانڑ جھمیلے رہ گئے نی
جنہاں یاریاں توڑ نبھائیاں سدا ، اج آپ اکیلے رہ گئے نی ،
3
بے حسی ، دروغ ، فروغ پایا اتھے گنگ تے انھ مزاج بن گئے
چور چتر چلاک عظیم ہوئے ، اتوں ول فریب رواج بن گئے
صوفی ،ملاں ، سنیاسی دا فرق مٹیا ، دا، دم ، درود علاج بن گئے ۔
ٹوٹے ہوئے سلوک ملوک سارے اتے تلے ہزار سماج بن گئے
4
ہیر آکھیا جوگیا سچ بولیں ، کوڑ فتح تے سچ شکست ہوئے
کیویں لوکاں نوں رکھ غلام کیتا ، سوسالاں دے آبندوبست ہوے
لڑلڑ لڑائیاں انھیر یاں وچ ہوندے ہوندے تاں حوصلے پست ہوئے
کئ لگ پئے چرساں مکان اتے کئی پی شراباں نوں مست ہوئے
5
شور شرم شریر شرارتی دا ، شوق شک شکوک دی نظر ہویا
جند، جنس دا ڈوہنگ نہ رہ سکیا اتوں ٹھک شکوک دی نظر ہویا
کدیں اکھ دی چوری پھڑیج گئی کدیں نک شکوک دی نظر ہویا
دل بھیڑے تو ں راز نہ راز رہیا بک بک شکوک دی نظر ہویا ۔
6
صوفی صوف چوں نکل کے آن وڑے ، وچ ریشمی لاچیاں چغیاں دے
کھاندے مکھن ملائی وی دیگڑیاں وچ ، لیندے مزے بٹیریاں مرغیاں دے ۔
ہوے پیسہ تے پیر دے موڈھیاں نل ، جے غریب تاں کچھڑ دروغیاں دے
آ جان شکنجیاں دے عین پھسی ۔ معصوم جیویں کوئی گرغیاں دے
7
م ملاں پجیرو تے چڑھ بیٹھا ، نال بوری چا رکھے سوں بم کالے
کھیسے بھرے سوں پونڈاں تے ڈالراں نل ۔ کنے ویکھ سوں ہو ئیے کرم کالے ۔
شہراں وچ گواہیاں دا قحط پیا ، بھانوے چیکدے لاشاں دے چم کالے ،
رلے سارے وڈیرے نیں آپس دے وچ ، کیتی جاندے نیں کماں تے کم کالے
8
ہیر آکھیا جوگیا سچ آکھیں ، کنا جھوٹ تے کنا اے سچ اتھے
اگاں لگدیاں گھراں نوں روز یارا ، بجھے ہوئے نیں پریتاں دے مچ اتھے
پیڑاں منگدیاں کوکاں نوں کول کوئی ،چھالے پیراں دے منگدے نے کچ اتھے
وڈے وڈے دناواں دی سوڈھ کیتی ، وچوں لبھے نیں کھچاں دے کھچ اتھے
9
موئے مکیاں دے درجے بلند ہون جیندے جاگدیاں وقت تبدیل ہو ئے
واپس آئے نہ ویلے جو گزر گئے ، نہ تے خضر ہوئے نہ خلیل ہوئے
لٹے گئے نیں دلاں دے شاہ کئی ، مارے گئے نئے جہڑے اصیل ہوئے
جیہڑے کسے دے لارے تے اٹک گئے فرحت شاہ اوہ رج ذلیل ہوئے
10
ویلا ویری وصال دے موسماں دا ، اتوں رل گیا نال شریکڑیاں دے
یاد رہی نہ شکل پیاریاں دی پایا غلبہ خیال شرکڑیاں دے
بھکھ مرے بچونگ مسکین ساڈے رج تھکن نہ بال شریکڑیاں دے
فرحت شاہ اے دور اے دولتاں دا ، دن ، ہفتے، تے سال شریکڑیاں دے
11
د ، دکے ادیب شدیب ہو ئے ، ش ، شوہدیاں شعراں دا شور پایا
پاگل ہوئے ، سٹیجاں انعاماں پچھے ، وچوں وڈے توں وڈا اے چور پایا
اتوں کرن نصیحتاں چنگیائی دیاں ، اندروں ہڈوں چنگیائی دے کھور پایا ۔
فرحت شاہ نے اہنہاں منافقاں نو ں باہروں ہور تے وچوں اے ہور پایا
12
ہیر آکھیا جو گیا سچ دسیں ، کس دی سنیے تے کس دی نہ سنیے بھلا ،
دانشوراں دا لنڈا بزار لگیا ، نال اسیں وی تانی پئے تنڑیے بھلا
پھٹ لان خیال دے سینیاں وچ ، ٹوٹے کرن تے اسیں پہ چنیے بھلا
سانوں وچ پراتاں دے ریت دیون آٹا سمجھ کے سچا پئے گنیے بھلا
13
ہیر پچھدی اے جو گیا سچ دسیں جیہڑے حاکم نیں وچوں غلام تے نئیں
جیہڑے عام نیں بندے وی ہین کہ نئیں جیہڑے خاص نے کدرے عوام تے نئیں
کتے دھوکے تے دھوکا تاں نئیں سارا ، سچی دس کھاں کم تمام تے نئیں ،
جیہڑی صبح سویر دی آس تے آں ، ساڈی آس امید دی شام تے نئیں
14
ل لعنتی کرے نصیت مینوں ، پچھے زندگی توں کیویں گزارنی ایں
رج کھادھے دے ٹیٹن نوں عقل کہوے مینوں آکھے توں چولاں پئی مارنی ایں
آکھے دنیا دی دال نوں گال ہیرے ، تیری تاں ایں جے دنیا نوں چارنی ایں
لے چوک چلاکی دا مل ہیرے بھانویں جتنی ایں تے بھانویں ہارنی ایں
15
ہیر آکھیا جوگیا بول بھیڑا ، قلمکار کیوں قلم فروش ہویا
سچ سوچیا ں سوچ نہ پلے پوے ، عقل گئی تے بندہ بے ہوش ہویا
کوئی پرکھ پرچول دا لومڑ ہوئے ۔ کوئی ماڑا مشوم خرگوش ہویا
جتھے میڈیا موت مزید ہوئے اتھے ہیر دا دس کی دوش ہویا
16
ساری پیسے دی کھیڈ پئی جاپدی اے بھانوے ٹی وی ، رسالے اخبار ہون
سجی مار کے کھبی وی دے مارن خبری ہون یا کالم نگار ہون
جیہڑی گل دا فیدائے خرید لوو ، سودے سلف دے کھلے بزار ہون
چھوٹے وڈے ضمیراں دا مل پوئے بے ضمیری توں لوکی نثار ہون
17
گل گھٹے گئے جوگیا ماڑیاں دے ، چیکاں پھڑکدیاں رہندیاں نےسینیاں وچ
بے وسی ، بے چسی چا کر چھڈی ، جند پھسی ، پھسڈی کمینیاں وچ
ائیں ہو ئیی نا جنگلاں دے وچ کدیں جیویں بیتی اے ساتھے مدینیاں وچ
جیہڑی اوکھ نہ پنگری سی صدیاں تائیں
آ ڈٹھی اے سرتے مہینیاں وچ
18
سینے بلدی آتش درداں دی ، ساہ تپ تپ لو دی دھار ہوئے
رت روندے نین اسیری نوں ، دل تڑپ تڑپ لاچار ہوئے
لگے زخم تے زخم ناسور بنڑے جو دل ساڈے تے وار ہوئے
کدیں اینج وی ہویائے دنیا تے ,جیویں غماں دے نال وپار ہوئے
19
ہیر آکھیا جو گیا ویکھ لویں کیہڑا قید تے کیہڑا ازاد ہویا
کیہڑا ہتھ رکھ بیٹھا پیڑاں تے کیہڑا دوزخ وچ وی شاد ہویا
کس سر سولی چم گل لائی کیہڑا سولیاں دی بنیاد ہویا
فرحت شاہ جہیا وی کوئی کوئی ہوسیں ، جیہڑا دل ہتھوں برباد ہویا ۔
20
بڑی اوکھی بنڑ گئی اے دنیا تے ہرپاسے چیک پکار مچی
لکھ ونج تاریخ زمانے دی ، ہے پل پل کوئی خو نخوار مچی
کدیں بھکھ نچی وچ گلیاں دے کدیں بیماری گھربار مچی
میں اکھیں ڈٹھا ے سڑکاں تے جداں موت اے مارومار مچی
21
ہیر پوچھیا کون نیں حاکم ساڈے ، ساڈے وچوں ساڈے نیں ایھ یا نیں ہور کوئی
ساہنوں دین گے جینڑ دی تھاں جوگی ، یا لبھ لئیے اسیں اتھے گور کوئی
چپ رہیے یا سہہ جائیے ظلم سارے ، نئی تے رل مل ای پالئیے شور کوئی
جو گی بولیا ، ہیرئیے لگدے نیں ، مینوں قاتل تے کدیں اے چور کوئی
22
بھانویں مزہب تے بھانویں سیاستاں نیں ، سبھے بنڑگئے نیں کاروبار اتھے
اتوں عالماں ، لیڈراں تے قاضیاں دے ، لگے ہوئے نیں سستے بزار اتھے
نکی نکی ڈیوٹیاں تفرقے دیاں ، وڈے وڈے نیں مل بے شمار اتھے
نکے موٹے مفاد دی کارن ہیرے لگی ہوئی اے لمی قطاراتھے
23
ہندو ڈبے ، عیسائی نوں موت آوے ، پیا دنیا تے بس مسلمان جیوے
لوٹے لمے تے ستھڑاں تاں ہوں لنڈیاں ، لگ موڈھیاں نال شیطان جیوے
مرے شیعہ تے دین دا مزا آوے ، ڈگے روضہ تے فیر ایمان جیوے
ٹٹے امن تے شرح دا شورا بنے لگے اگ تے اگے امکان جیوے
24
بینک بنڑے نیں نوٹ دی چوٹ کارن وچے گنتیاں دے ہیرا پھیریاں نیں
گلاں اسلحے، شراب تے سونے دیاں گل جاپن نوں دو ہی بتھیریاں نے
وچو وچ لڑائیاں دے ہڑ وگے ، جنگ و جدل دی گھلیاں انھیریاں نیں
غور کرو تے مکدی اے فیکٹریاں تے کتھے تیریاں تے کتھے میریاں نے
25
ہیرآکھیا جوگیا دس کھاں بھلا ، بھکھ ننگ تے حرص دا جوڑ کی ہے
جہنوں روٹی ، لباس تے چھت لبھے انہوں بنگلے بناون دی لوڑ کی ہے
جہدے نین پران سلامت ہوون ، اہنوں دنیا تے شاہی دی تھوڑ کی ہے
دس جوگیا اتنے عزاباں دے وچ ، اتوں ہور عزاب دا توڑ کی ہے
26
ہیر سوچیا کھیڈ دا بھید ہے کی ، کیویں علم تے غلم چا وکھ ہوون
کتے رب رحیم دی رونقاں ہن ، کتے ظلم زوال پئے لکھ ہوون
کتے دلڑی تے کتھے رب اکبر ، نکے نکے جئے راز نہ رکھ ہوون
اڈیاں سو پیا مار کے ٹر بندیا جدوں وکھ ہوون تاں ککھ ہوون
27
ہیر آکھیا جو گیا سچ آکھیں کدیں ست کڈھیئی دانائیاں دا
اس خورد بیناں دے دور دے وچ کی کم ڈٹھیئ بینائیاں دا
کی سینس تے فکر عروج پایا کم مک گیا شبھ شہنائیاں دا
دم دم توں ہویا اے وکھو وکھ میاں ، ناں رہ گیا ائی بس اشنائیاں دا
28
ف فلسفے فیشن تے فن بن گئے ج جعلی ملنگ فنکار بنے
پیسے والیاں چا فوک فراڈ کیتا تے جیہڑے بابے سن آپ بےکار بنے
رتیاں کدھاں تے ٹنگدے چنگیراں نوں پئے بھانڈے ٹینڈر غریب شاہکار بنے
ویچے جھل فقیراں دے کھڈی کرکے ، ہک ، دو ، تے دو دے چار بنے
29
گیتاں نال وی جو گیا ہے ہتھ ہویا کوڑ لوکاں دی چیکاں دا مل پیا
جناں جناں سی جھوٹھا گواہ جتھے اناں اناں تریکاں دا مل پیا
لکے ، چھینے تے گولے مذاق بن گئے ، جدوں وٹھاں تے پیکاں دا مل پیا
فرحت شاہ جی نا ایویں اداس ہووو کدیں ساڈی اڈیکاں دا مل پیا
30
ہیر آکھیا جوگیا سوچ ذرا ، جمنڑ دکھ تے مرن مران وی دکھ
جے عقل شعور دی گل کراں ، جند دکھ تے جگ جہان وی دکھ
تھلاں پار دیوانیاں وار پھرئیے ، پچھے مڑیئے تے جان پہچان وی دکھ
بھرم بھریا بھروسہ وی پھٹ لاوے
اگے ودھیئے تے مان تران وی دکھ
31
سینہ ساہنواں دی آری دی کاٹ اتے ، چرے جد وں تے متھے تے سٹ وجے
,لگے موت کنارے تے اپڑ گئی ، بوہا ہجر دا لگے کہ جھٹ وجے
ساڈا پھٹن پھٹین تے دل آوے اہنوں لگے کہ اجن وی گھٹ وجے
تینوں وجے تے وجن دی سمجھ آوے ، تیرے پھٹاں دے اتے جے پھٹ وجے
32
ہیر آکھیا جوگیا بول کھاں وے کنیاں کجھ محبتاں وی سچیاں نی
پکے پک پکوان مفاد والے تنداں پیار پریت دیاں کچیاں نی
ٹر گئے نے وقت وفاواں دے ، خالی چمیاں تے چٹیاں ای مچیاں نی
کسے عشق دی عین وی سمجھ ناہیں نریاں گلاں تے باتاں ای بچیاں نی
33
چمی چٹی دا سنگ خراب کرے ، دلاں باجھ ایہ کم ہے باندراں دا
لکھاں ورقیاں وانگوں پئے جوڑ بہوو ، سینہ سینے نل چم ہے باندرا ں دا
پنڈا پنڈے تے جوڑ کے حظ لینا ، بناں جزبیاں خم ہے باندراں دا
انہاں سبھاں نوں کھل نا کھیڈن دا ہے ، فرحت شاہ جی نوں غم اے باندراں دا
34
ایسے شوہدے زمانے اچ شعر لکھے ، جتھے حرف دے ظرف دی فہم ناہیں ،
چھوٹا چھوٹے توں چھوٹا فرعون بنیا ، کسے بھڑوے نو ں فطرت دا سہم ناہیں
جہدی چھری دے تلے جو آن پھسے ، چھری والے نوں کسے تے رحم ناہیں
فرحت شاہ نوں چانن ہے ساریاں دا ، کوئی شک، گمان ، تے وہم ناہیں ۔
35
خوشی سچی دی ڈوڈھ دی دوڑ لگی ، موت لگی جو ں منجے تے یاد آیا
پیسہ ساری مصیبت داحل ناہیں ، ویکھے پیڑاں دے پنجے تے یاد آیا
کدی وال لگوان اچ ہرج کوئی نا ، ویکھے عقلاں دے گنجے تے یاد آیا
ساڈے جیون دی وجہ نا رہی باقی ، ہیر چڑھی جوں جنجے تے یاد آیا ۔
36
فرحت شاہ ایسی دنیا تے طعن پوے جتھے امن دی آڑ اچ جنگ ہوے
جتھے قتل قتال تے فخر ہوے ، اتوں فخر تے خون دا رنگ ہوئے
اتوں خیر دے کم دا دعویٰ کرن ، پچھے خیر دے سازش دا ڈنگ ہوئے
فرحت شاہ اسیں پکا ہے رل مرنا ، بھانویں لہور ہوے بھانویں جھنگ ہوئے
37
رب منن نا منن دی بحث ہو وے ، بحث کرن زنانی توں مار کھاندے
رب ہوون نا ہوون دی بحث ہووے بحث کرن پئے جوے وچ ہار جاندے
رب ویکھن نا ویکھن دی بحث ہووے ، بحث کر ن مریداں نوں چار جاندے
رب لبھن نا لبھن دی بحث ہوئے ، بحث کرن عقیدے توں پار جاندے
38
ہیر پوچھیا جوگیا سچ دسیں ، اسیں آپ ای آں کوئی ہور تاں نئیں
جہڑا آنے بہانے پے لڑن لگے ، کسے ہور دے ہتھ وچ ڈور تاں نئیں
بہتی عقل تے دانش پئے بولدے نیں ، ذرا ویکھ تاں سہی کتے چور تاں نئیں
جہڑے چوگے تے سانوں نے لائی رکھدے کتے چوراں دے پچھے وی مور تاں نئیں ۔
39
کدیں عقل وی علم دا باعث ہوئی ، ع علم عقیل تو دور ہوندا
آو ویکھو عدالتاں شالتاں وچ کیویں عدل عدیل توں دور ہوندا
پا پڑھے تے آکڑ کے بولے جیہڑا ، ایسا عالم وی بڑا رزیل ہوندا
جیہڑا عمل دے نال ہے ثابت کردا ، اوہو کامل تے اصل اصیل ہوندا
40
ہیر آکھیا جوگیا بول کدیں دس لوکاں نوں گل اصول دی ہے
جو وی مذہب توں سانوں ہٹاوندا ہے اہنوں آکھ ازادی قبول دی ہے
مزہب کدیں وی ظالم نئیں ہو سکدا ، اے کہانی اداس ملول دی ہے
سارے جھگڑے فساد سرمائے دے نیں ، کتھا عرض دی اے بھانویں طول دی اے ۔
41
ہیر آکھیا جوگیا ظالماں وے ، کدیں ہجر فراق دی گل کرئیے
کی ہویا جے عشق نراض ہویا ، کسے عیب توں پاک دی گل کرئیے
بڑا ہوگیا روون دنیا دا کو ئی ہاسے مذاق دی گل کرئیے
ملا ں عرشاں دے ذکر نوں لگا رہوے ، رل بہوئیے تے خاک دی گل کرئیے ۔
42
,ہیر آکھیا حق دی گل کرئیے ، اسیں آپ وی جیہل آں جوگیاوے
اسیں آپ حسین شہید کیتے ، پچھے سوگ منائے نیں سوگیا وے
اسیں آپ اے موسیٰ نوں پھاہے لایا آپے روگ لگائے نیں روگیا وے
آپے رب نوں ساہنویں پئے ہوندے رہے آں ، آپے ساڑے نیں بھاگ ابھوگیا وے
43
ہیر آکھیا میتھوں ظلم ہویا ، میں رانجھے دا پیار سنجاتا نا
کجھ بچپن ہائی کجھ وڈیائی ، میں ہیرا یار سنجاتا نا
متھے دا جھومر ویکھیا نا ، میں گل دا ہار سنجاتا نا
میری کم نظری مینوں لے بیٹھی ، میں شاہ دلدار سنجاتا نا
44
ہائی عشق اکلے رانجھے دا میرے پاسیوں پیار دی خیر وی ناہی
اوہ کلا ٹریا وہریاں تائیں ، دو قدم تاں کی میتھوں پیر وی ناہی
بس کجھ نا پچھ میری ہر گئی ہے ورنہ کوئی گل کوئی ویر وی ناہی
میرے واسطے جمیا ہائی سوہنا ، کو ئی ناواقف یا غیر وی ناہی
45
کجھ اونج وی بے تکیائی ہو گئی ، میرے حسن لیا سوں پھدھ ، جاتا
کجھ سوچیا جداں وی دل کرسیں میں لیساں چاک نوں لدھ ، جاتا
کجھ ماں پیو رشتے داراں دے انجانڑے فرق نوں کدھ جاتا
کجھ رانجھے نوں کمتر جاتا ، کجھ اپنے آپ نوں ودھ جاتا
46
سچی دساں جوگیا رانجھے وچ کو ئی گل سبھ جگ توں وکھ ہاسوں
بانہہ بنھیا ہاس امام ضامن ، گل وچ یاسین دی رکھ ہاسوں
ناہی مندا منہ تے عشق مرا ، کوئی عجب عجیب انڑکھ ہاسوں
ہن آکے میں گل سمجھی اے ۔ رانجھے نوں میں جیہی لکھ ہاسوں
47
بھانویں ناہی من دا منہ میرے تے ، ہائی آن کھلوندا راہ تے
جتھوں لگھدی ہم انج لگدا ہائی ، ہیسوں قدم مرے ساہ ساہ تے
گھر سڑدن آپ اگ لاون نل بندہ دکھ رکھ بوہے سواہ تے
جو ہوہا ہیر توں آپ ہویا ، نئیں شکوہ فرحت شاہ تے
48
میرے دکھ سنڑدائی بڑے دکھ دے نل مینوں ڈھڈھوں پیار کریندائی
میرے دل پھینکڑ دی عادت تے کدیں چپ دا وار کریندائی
میرے پوچھنڑ تے بڑی مشکل نل کوئی جھٹ نروار کریندآئی
اوہدی عادت ہائی ہر جھوٹھے دا ہتھ چا انکار کریندائی
49
ہیرآکھیا جو گیا سچ دساں دل کردا ئے اج اتراف کراں
جیہڈا سوہنا یار کھڑا بیٹھی ، کس منہ نل خود نوں ماف کراں
کدیں لبھ جاوے تاں گل لگ کے رانجھن دے دل نوں صاف کراں
اہنوں آپ بٹھانواں تخت اتے ، بن آپ کنیز طواف کراں
50
میرے ما پے آکھدے ہن جوگی دھی ہیر ویاہنڑی اے اچیاں نل
رانجھن دا جوڑ رلاں دے سن کدی کوجیاں نل کدی ٹچیاں نل
میں کرماں ماری لاوارث ، اڑپھسی شہر دے لچیاں نل
اج سکنی آں میں جی مردی ، کدیں فرحت شاہ جئے سچیاں نل
51
سچ آکھاں جوگیا سوں رب دی کسے نازک روگ دا پلیا ہا
جدوں ویدھی ہم انج لگدا ہائی کتھے دور دراڈے چلیا ہا
کسے ان ڈٹھی بے وسی دا میرے رانجھن در چا ملیا ہا
نا سمجھ سکی میں بے عقلی رب میرے واسطے گھلیا ہا
52
میں بدقسمت بدبخت رہی گیا ہتھوں نکل نصیب مرا
جیہڑا راہواں مل کھلوندا ہائی گیا وطن وی چھڈ غریب مرا
میں اجڑی ہک واری تاں ائیں بن ساہ ساہ گیا صلیب مرا
مڑ انج ہویا مینوں لگدا ہائی ، ہویا شہر داشہر رقیب مرا
53
ہیر آکھیا روگ ہجر دا وی سدھا پھٹ جگر تے لا وندا ای
ہر پل ناسور دی پیڑ وانگوں پیا اندروئ اندر کھاوندا ای
سر چیئیندا ئ میسنے سپ وانگوں ہک وار تاں موت وکھاوندا ای
باقی ایویں گلاں بنیاں ہن کہیڑا روٹھے یار مناوندا ای
54

ہیر آکھیا موت حقیقت ہے ، پر میں مرنائیں من مندا نئیں
ہر جان تے جان ادھاری ہے ایہہ دکھ جرنائیں من مندا نئیں
ہووے حاکم بندہ بندیاں تے رب توں ڈرنائیں من مندا نئیں
جیہڑا کیتا ئے چنگا بھیڑا کم ، او کم بھرنائیں من مندا نئیں
55
کوئی اج دی گل نئیں ظلم ترا توں تدوں دا ظالم ہویا ایں
تینوں خوف رہیائے سچیاں کولوں توں جد دا حاکم ہویا ایں
تیرے جبر دی گل کوئی اج دی نئیں صدیاں توں شاتم ہویا ایں
توں کچلیا علماں فضلاں نوں ، بھانویں جتنا عالم ہویا ایں
56
شروع کراں جے گل میں عیسیٰ توں ہے پہنچدی آن قذافی تے
کربل وچ جو تئیں کر چھڈیا ، مکنی ایں کدوں تلافی تے
ہک پیسہ دوجھی باد شہی تیجھا رکھنا ہتھ صحافی تے
توں میرے جئے وی ٹنگ چھڈے جنہاں رکھی اکھ نا مافی تے
57
ہے ایہہ وی گل بڑی کرن آلی جدوں ہونداے ظلم اخیر اے
کوئی مردائے تیری گولی نل ، کسے دل اچ لگدائے تیر اے
کوئی ہسدا نکل کے کٹیا چوں ہوندا آپے آن اسیر اے
مڑ لال ہنیری اٹھ دی ہے ، دیندی تاج تے تخت نوں چیر اے
58
ہیر پچھیا جوگیا دس تاں سہی ظالم مظلوم کتھا کی اے
ظالم دی رسی چھڈن دے وچ مالک داعدل رضا کی اے
کیوں فرق چا رکھیئس بندیاں وچ ساڈا جمنڑ جینڑ قضا کی اے
ہک میری پچھنڑ دی جرات نئیں اوہ دسے کون خدا کی اے
59
کی رمز اے کس دا فیصلہ ہے ساڈا پیراں ہیٹھ مدھیون دا
نئیں رہ گئی قابل کسے دی وی ایہہ ہویائے تیڈی تھیون
جیہڑے ننگ ہن کجیاں نئیں لکدے ، کی فیدا پاٹے سیون دا
مینوں موت اچ امن دیسیندا اے ، جو حال توں کیتائے جیون دا
60
ہیر آکھیا جوگیا رانجھے وچ ہائی وکھرا حسن جمال عجب
مس لہندی سوہنی لگدی ہس ہاسوں سوہنا ہک ہک وال عجب
اوہدے ناز عجب اوہدے راز عجب اوہدے قدم عجب اوہدی چال عجب
اوہ جتنا باہروں کھلدا ہائی ہاسوں اندر کوئی ملال عجب
61
میں ماں دی مت اچ ماری گئی میں جاتا فرق فریق اچ اے
میں سمجھیا ماما ماڑا اے جیہڑا قد توں ودھ اڈیک اچ اے
میں اچا سمجھیا دادک نوں جوں شاہی ہتھ دی لیک اچ اے
اتھے جا سٹیائے قسمت دل نوں ، نا غلط اچ اے نا ٹھیک اچ اے
62
انج پیار ہس شاہ دا میرے نل جیویں عشق مجاز دا رب ہوو ئے
اس ہک دے نل مینوں لگدا ہائی جیویں جھولی وچ جگ سب ہووے
ہن یاد امدائے اوہ چاہندا ہا جو ہوونا ہے جھب جھب ہووئے
سن جوگیا رب وی تاں ملدا ئے جے لینڑ آلے نوں ڈھب ہوئے
63
ہائی ساڈا نا کدی چھو بڈ دا اس پاسیوں منگن دی ڈھل کائی نائی
ہائی سارا چانن رانجھن نوں اوہ ایڈا وی پاگل کائی نائی
جے اوہ وی پورے سورے ہن ,ادوں ساڈی وی تاں مِل کائی نائی
ہائی میرے دل اچ بئیمانی رانجھن دی تاں اکھ اچ تِل کائی نائی
64
کجھ میں وی اُکّا مجرم نئیں گل ہوندی اے دل آوے دی
دل دی بازی نئیں کھیڈ ہوندی ترُٹ پئے مٹی دے باوے دی
رُت رُت اے اوہدی مرضی ہے کدیں پیلے دی کدیں ساوے دی
اس ویلے من مرضی دی ہائی اج رہ گئی اے پچھتاوے دی
65
نا عشق کسے دے پلے ہے نا رب دی جھلک نصیب ہوئیی
نا وصل دی اصل حصول بنی نا ہجرت شہر حبیب ہوئی
نا کھوٹ دلاں توں دور ہویا نا پریت دی ریت قریب ہوئی
کی ول فریب دا موسم ہے جتھے سدھی سیدھ صلیب ہوئی
66
ہیر پچھیا جوگیا بولدا نئیں نا بھُکھ اج دی نا دُکھ اج دا
نا کل کوئی حرصی رجدا ہائی نا اج کو ئی دولت وند رجدا
ناکل کوئی پردا پئیندا ہائی نا عیب پیا کوئی اج کجدا
ہن لگدائے اوہ دن گزر گئے جد ہا کسے سانگ تے سِر سجدا
67
ہیر آکھیا جوگیا دل کردائے جگ امن تے خیر دی خبر ہووئے
نا گھٹ ہوئے کوئی دوجھیاں توں ، کوئی زیر ہوئے نا زبر ہووئے
ناجبر ہووئے کمزوراں تے نا دور ضمیر تو ں صبر ہووئے
جتھے رُکھ ہوون اتھے گھر ہوئے جتھے چپ ہووے اتھے قبر ہووے

68
ہیر آکھیا جوگیا جگ مویا جتھے جھوٹھے تے چول پیئے جج ہوون
بوٹی دے ترسے دیگ پیڑن ، ازلوں بھکھے نا رج ہوون
جہیڑےاتوں لگن مُتَبّر جَے وچوں اصلوں تے ہڈوں بے چج ہوون
منصف ہووے جے
ؓعلیؓ ورگا فرحت شاہ کول چھجاں دے چھج ہوون
69
ججا دس کھاں ظالماں کنجرا وے کسےماڑے دا کدی انصاف کیتئی
یا وڈے وڈیریاں دے نال بہہ کے چک پیر تے جوت چا صاف کیتئی
کدیں بولی اُو تگڑے سزا کائی کدی کسے غریب نوں ماف کیتئی
یا نوکری چاکری چکر دے وچ خالی محل منارے طواف کیتئی

70
ہیر پچھیا جو گیا بھیڑیا وے میرے دکھاں دا کو ئی علاج دسا
کیویں وقت دی واگ نوں موڑ سکاں میرےجرماں دا کوئی خراج دسا
کیوں فرحت دا پیار نہ سمجھ سکی کیوں ڈٹھا نہ سر دا تاج دسا
ہن کلی مکلی دا کی بنڑسیں ، مینوں دنیا دے رسم رواج دسا
71
غین غرض تے عشق دی جنگ ہوئی کوئی چوکس تے : کوئی ملنگ ہویا
غین غرض نے فیدے نوں فوق جاتا فیدا ہویا تے ڈنگ دا ڈنگ ہویا
عین عشق نے جان نوں آکھ دتا ، ہیں جان جے جان دا سنگ ہویا
اج غرض نوں رُلدیاں لوک ویکھن اچا عشق دا دنیا تے رنگ ہویا
72
ہیر آکھیا لوکاں نوں دس جوگی کرن اپنے ای دل دا سدھار پئہلے
کسے ہور دا جاچنڑا پرکھنڑا کی , خود ہوئے نہ آپ آشکار پئہلے
لعنت جھوٹ دی بھنگ تے کرن سدا پیون سچ دا گھوٹ منٹھار پئہلے
تے جے حق دے کھوہنڑ دا وقت آوے لتر پھڑن تے لبھن سرکار پئہلے
73
ہیرے دنیا نوں چھوڑ اوریرڑے ہو دس کس ہمراز نوں مار دتا
ماں ، پیو دی باغی اولاد کیتی وچے ادب لحاظ وی مار دتا
جہڑا پیو ہائی بچے نوں رب دسڑاں اوہدے دل دا ساز وی مار دتا
اپنی جھوٹی انا تے ضد مگیر پہلے اًڈن توں باز نوں مار دتا
74
بھینڑاں بھائیاں دے رشتے مذاق بن گئے پیسے کھو لئے پیار خلوس ہیرے
وڈے وڈے قبیلے وی مر مکے رل گئے نی نام نموس ہیرے
اتوں کسےچ بندیائی جوں بچ پوے نکل۔جاندائیی اسے دا جلوس ہیرے
بندا جاوے تے کتھے کہ دنیا دے وچ راہندے تھل تے دسدے نیں سُوس ہیرے
75
ہیر آکھیا جوگیا اکھ کھولیں ویکھیں فوج نے موج کی لائی ہوئی ہے
مرن مورچے ٹھوکدے بال ساڈے دھاک دھونس جرنیلاں بنائی ہوئی ہے
سانوں دسن پئے رتبے شہادتاں دے وچوں وچ دکان چمکائی ہوئی
فرحت شاہ ساری کھیڈ اے کرسیاں دی اپنی کھری تے ساڈی ونجائی ہوئی اے
76
جتھے چرسی تے بھنگی وزیر ہون انہاں ملکاں ریاستاں دی خیر ہوے
جتھے بوٹ دا شوٹ ہو پِٹھ اتے جتھے سینے تے ٹینک دا ٹیر ہوے ۔
جتھے سچی دے سچ توں خوف کرن سچی جیبھ تے تگڑے دا پیر ہوئے
دسن وطن تے بھرن پئے گھر اپنا جے کوئی بولے تے متھے تے فیر ہوے
77
تیرے لالاں تے مالاں تے لعنت کراں جنہیں دنیا نوں کھجل خوار کیتاے
تے منافعے اضافے تے حیف ہوئے جنہے لاشاں تے آن کاروبار کیتا ے
تیری سود تے کتے پشاب کرن تے میں آکھاں کہ کرن دا کار کیتا ے
فرحت شاہ اپنی جد دا بھرم رکھیا دتا شربت سوں جنہے وی وار کیتا ے
78

ہووے دانش تے لکھ اصول ہوندن من مرضیاں تے من مانیاں دے
سوچ دور دی سوچنی پیندی مگِر لگی دا نئیں ہوندا جوانیاں دے
سودے دلاں دے ہوندے نی اصل دے وچ
چُکنے پیندن نے لاڈ بیگانیاں دے
فرحت شاہ ہن رج کے کھچکنڑی اے ، گل آئی جو ہتھ زنانیاں دے
79
جنگ جدل جلوس جنون ہوٸے ، مار مرن دی سوچ ہتھیار بن گئے
دال دلیہ دلیل ذلیل ہون گاف گالی گلوچ ہتھیار بن گئے
جنگاں سمٹ کے پیسے تے آن مکیاں
پھاہی بٍیڑا دبوچ ہتھیار بن گئے
فرحت شاہ میاں فوجاں دی لوڑ نہ رہی
مکھی مچھر کاکروچ ہتھیار بن گئے
80
ہیراں گئیاں تے لیراں نی آن بچیاں رانجھے مکے تے چول چلاک بچ گئے
رشتے منگن تے دیون دی رسم نہ رہی
آپے ٹرے تے ساکاں دے ساک بچ گئے
قابض ہوے نے گیتاں تے سوڈے کولے
لے مکی تے کھڑک کھڑاک بچ گئے
کسے عزت تے کسے نیں روزی کھو لئی
فرحت شاہ میاں اسیں آں خاک بچ گئے
81

ع عشق جے بندے دا پتر ہوندا رکھ لیندا تاں بھرم وفا ہیرے
جس جس وی چا منیا ہ حق سچ نوں سر پائیاسوں تاج سزا ہیرے
لگ پتہ جاندا اے سبھو کملیاں نوں وی سارے دکھاں تے سکھاں دے بھاء ہیرے
جیہڑا جیڑا وی اجڑیا پجڑیا ہووے من لیندا ای حکم خدا ہیرے
82
ہوندی جیم جمہور جے ظرف والی
مارے جاندے نا اعلی انسان ہیرے
بھانویں سجناں دے بھیس وٹائی پھرن
وچوں ہوندے منافق شیطان ہیرے
کینہ کڈھدے نا دلاں چوں سچیاں دا
راہندے اندر و ای اندر بے ایمان ہیرے
فرحت شاہ میاں رہنا اہناں دے وچ
چنگی رہسیں جے رہسیں انجان ہیرے
83
ادھی جنگ تاں کالی کرنسی دی اے
بندے کتیاں تو ودھ ہلکان ہوئے
پچھوں ڈوم ڈلال دی نسل وچوں
شہریں پہنچ کے شاہ تے خان ہوئے
یورو ڈالر تے پونڈ دے دنگل پون
ٹکے لڑن تے درہم یوآن ہوٸے
جہناں پاگلاں کرنسی دی کھیڈ پائی
روز راضی تے روز پریشان ہوئے
84
دم دارو دعاواں بے اثر ہوئیاں گل ساری وباواں دے ہتھ آ گئی
وڈے آکھیا مکن دے کنڈے لگی ، نال ای نکے خداواں دے ہتھ آ گئی
پیو مرے تے گئی چیریج مٹی
بھوئیں بھینڑا بھرانواں دے ہتھ آگئی
ہک دوجھے توں کھو تاں ہے لئی تساں
کرو غور بلااواں دے ہتھ آگئی

85
ذاتاں پاتاں دی گنتی دی عادت جیویں
کم عقلی تے جہل مابین دی اے
ہونڑا کجھ تے بن کجھ ہور باہنڑا
کمی شرم حیا والے نین دی اے
ہوے امتی تے رلے جو آل دے نل
رہ گئی گل پچھے کی کہین دی اے
کسے موئے مراثی دا سید بنڑنا
سدھی لعنت امام حسین دی اے
86
ڈ ڈوم دا جمپ اے جغادری تے
نال دعویٰ محبت دا آل دے نل
دینڑیاں ساریاں نیازاں اِلان کرکے
وچوں خرچہ وی دسنائے کمال دے نل
کسے سید تخلص دا بوڈ لانڑائے
اتوں شجرہ وی دسنائیں خیال دے نل
ہونڑی پرکھ اے عمل مزاج راہیں
کُھل جانڑی حقیقت سوال دے نل
87
ہیر آکھیا جوگیا سچ دسیں جہیڑیاں عورتاں نیں جھنڈے حقوق والی
جدوں فنڈ نہ ہون تے نکلدیاں نٸیں
پیسے ملن تے بڑے سلوک والی
کی اے جسم ای ویچناں اے گشت پُناں
یا ہے گل تے سوچ شکوک والی
فرحت شاہ میاں وچوں درندہ ای جے
ملکھی سونے پٹرول بندوق والی